مروری بر اقدامات شهیدآیت‌الله سیدابراهیم رئیسی در حوزه سلامت/ چهره سلامت در دولت سیزدهم
محرومیت‌زدایی از سلامت، هدف‌گذاری ویژه برای مناطق کم‌برخوردار و مرزی، ارزان کردن درمان و دسترسی آسان به خدمات پزشکی؛ استراتژی‌ای بود که از سوی آیت‌ا... شهید سید ابراهیم رئیسی در دولت سیزدهم با جدیت دنبال شد و اکنون سرعت اجرای بسیاری از پروژه‌های حوزه سلامت کاملاً مشهود است و ثمره بسیاری از این طرح‌ها و برنامه‌ها بر جان جامعه به‌ویژه جان دردمند بیماران نشسته است.
به گزارش وبدا به نقل از هفته نامه «سلامت»، واقعیت آن است که دولت سیزدهم در شرایطی در سال ۱۴۰۰ روی کار آمد که حوزه سلامت ایام پرچالشی را از سر می‌گذراند؛ موج چهارم کرونا با ویروس انگلیسی جولان می‌داد و جان می‌گرفت؛ «واکسن» نیز کلیدواژه مشترک آن روزهای دنیا و ماده‌ای ارزشمند که جنگی بر سر آن به راه بود و در ایران نیز به‌صورت قطره‌چکانی تزریق می‌شد.
-سیل واکسن و پایان اضطرار کرونا
در ادامه راه در ۱۴۰۰، شیوع کرونای هندی (دلتا) شرایط مدیریت بیماری را در کشور پیچیده‌تر کرد. با شکل‌گیری موج پنجم و در شرایط مرگ‌های هفتصد تایی و لبریز شدن بیمارستان‌ها از بیماران کرونایی؛ در میانه تابستان برخی اقلام دارویی کرونا و ازجمله سرم تزریقی کمیاب و توزیعشان به چند داروخانه محدود شد و مردم ساعت‌ها به این داروخانه و آن داروخانه مراجعه می‌کردند و در صف‌های طویل چند ساعته برای دریافت دارو و درمان می‌ایستادند؛ موضوعی که رئیس‌جمهور منتخب را در ۲۱ مردادماه و در شرایطی که حدود ۹ روز از استقرارش در نهاد ریاست جمهوری می‌گذشت، به میان ازدحام مردم در داروخانه ۲۹ فروردین به‌عنوان یکی از داروخانه‌های توزیع‌کننده داروهای کرونایی کشاند و مجدداً در این بازدید سرزده تاکید کرد که «همه توان دولت برای موضوع کرونا بسیج شده است.»
رئیسی که در این بازدید از نزدیک و بی‌واسطه در جریان مشکلات مردم در تهیه داروهای مختلف قرار گرفت، با بیان اینکه «جان مردم از همه چیز برای ما مهم‌تر است»، اظهار داشت: «معاون اول رئیس‌جمهوری هم جلسات متعددی برای موضوع واردات واکسن و نیز دارو برگزار کرده و مجموع این فعالیت‌ها باعث می‌شود که مشکلات در این حوزه برطرف شود.» به این ترتیب بود که روند ورود واکسن به کشور شدت گرفت و با همراهی هلال‌احمر کشورمان، در هر پرواز حدود پنج و بعضاً تا ۱۰ میلیون دوز واکسن کرونا به کشور وارد شد و نهایتاً هم سرعت تزریق واکسن کرونا در کشور شتاب گرفت.
در چنین شرایطی، آیت‌ا... رئیسی در شامگاه سیزدهم شهریور ۱۴۰۰ و در نخستین گفت‌وگوی زنده تلویزیونی خود با مردم دوباره تاکید کرد که از ابتدای کار در دولت مساله کرونا از اولویت‌های دولت و یک حرکت انقلابی همراه با عقلانیت نیاز بود.
در مجموع به دنبال تاکیدات و ورود مستقیم آیت‌ا... رئیسی به موضوع کرونا و واکسیناسیون علیه پاندمی قرن، مدتی نگذشت که واکسیناسیون عمومی به سرانجام رسید و بیماری مهار و کنترل شد و نهایتاً هم رئیس‌جمهوری ۳۰ خرداد سال گذشته و در نهمین گفت‌وگوی زنده تلویزیونی خود با مردم مجدداً با بیان اینکه در ابتدای کار دولت تعداد کسانی که به دلیل کرونا عزیزان خود را از دست می‌دادند بسیار بالا بود، اظهار کرد: «فعالیت‌های اقتصادی و آموزشی تعطیل بود و حتی برخی هموطنان برای تزریق واکسن به کشورهای همسایه می‌رفتند.
آقایان می‌گویند ما دنبال واکسن بودیم اما وضعیت این بود. ما هم تولید و هم واردات واکسن را پیگیری کردیم. مراکز واکسیناسیون در کشور فعال شد، شش نوع واکسن تولید شد و واردات واکسن هم انجام شد.» و به این ترتیب بود که نهایتاً به دنبال مجموعه اقدامات انجام شده، مردادماه سال گذشته پایان اضطرار کرونا در ایران اعلام شد.
-بیمه رایگان ۵ دهک اول درآمدی
هزینه‌های سرسام‌آور درمان بیماری‌ها و تهیه دارو به‌ویژه برای اقشار کم‌درآمد و محروم و دسترسی به خدمات درمانی ارزان از دیگر دغدغه‌های مهم رئیس‌جمهور شهید در حوزه سلامت بود و بارها درباره آن سخن گفت و بر لزوم دسترسی عادلانه و ارزان‌قیمت به خدمات باکیفیت پزشکی تاکید داشت.
بر همین اساس هم موضوع بیمه رایگان دهک‌های پایین درآمدی در دستور کار دولت قرار گرفت و ابتدا سه دهک اول جامعه به‌صورت رایگان بیمه شدند و پس از آن نیز بر اساس مصوبه دولت در ۳۰ خرداد ۱۴۰۲، دهک‌های چهارم و پنجم درآمدی به مجموع بیمه‌شدگان رایگان این سازمان اضافه شدند؛ به‌طوری‌که در دهک ۴ و ۵ به‌صورت خودکار بیمه رایگان برقرار شد و افرادی هم که در سنوات گذشته تحت پوشش بودند ولی اقدام به تمدید آن نکرده بودند و دهک درآمدی آنها ۴ یا ۵ بود، رایگان بیمه شدند و به این ترتیب با اضافه شدن ۲ دهک به سه دهک قبلی، حدود ۱۲ میلیون نفر در ۱۴۰۲ رایگان بیمه شدند که درمجموع حدود ۳۳ میلیون نفر بیمه‌شده رایگان در سطح کشور را شامل می‌شوند.
در همین راستا دهک‌های ۶ تا ۹ درآمدی نیز از تخفیف‌های بیمه‌ای بهره‌مند شدند.
- بیمه درمان ناباروری
جوانی جمعیت و اجرای قانون و شناسایی و تفکیک سهم هر یک از مشوق‌ها در فرزندآوری از دیگر تاکیدات رئیس‌جمهور بود که با جدیت پیگیر بود؛ به‌طوری‌که شنبه همین هفته (۲۹ خرداد) در مراسمی مجدداً بر اجرای قانون در این زمینه تاکید کرد و در همین راستا هم از دولت و قوه قضائیه خواست که اقداماتشان در حوزه سقط غیرقانونی جنین را استمرار دهند تا جلوی سوداگری گرفته شود.
تشکیل قرارگاه جوانی جمعیت در وزارت بهداشت و اقداماتی در جهت اجرای قانون جوانی جمعیت، ازجمله اقداماتی است که در جهت تاکیدات رئیس‌جمهوری در راستای جوانی جمعیت انجام شد؛ به‌طوری‌که مردادماه سال ۱۴۰۱ بود که سخنگوی دولت از همگانی شدن بیمه درمان ناباروری خبر داد؛ مبحثی که بر اساس آن سازمان بیمه سلامت ایران مکلف شد نسبت به پوشش بیمه‌ای همه زوجین نابارور فاقد بیمه پایه مطابق آیین‌نامه بند «الف» ماده (۷۰) قانون برنامه ششم توسعه اقدام کند.
درواقع پس از همگانی شدن بیمه پایه، بیمه ناباروری هم با مصوبه دولت همگانی شد و بر اساس جزء (۵) بند «ک» از تبصره (۱۷) ماده‌واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۱، همه مراکز درمانی و بیمارستان‌های ارائه‌دهنده خدمات درمان ناباروری موظف به عقد قرارداد با سازمان‌های بیمه‌گر پایه شدند.
-حمایت ویژه از ۱۰۷ گروه بیماری خاص و صعب‌العلاج
به استناد بند ن تبصره ۱۷ قانون برنامه بودجه ۱۴۰۱، صندوق بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج برای اولین بار در سال ۱۴۰۱ تشکیل و در تاریخ سوم آبان ماه این سال رونمایی شد. به دنبال این تصمیم و با تصویب اساس‌نامه تشکیل صندوق در هیئت‌وزیران، شورای سیاست‌گذاری این صندوق در وزارت بهداشت متشکل از وزیر بهداشت، سازمان‌های بیمه‌گر و نمایندگانی از کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی تشکیل شد و سازمان بیمه سلامت ایران موظف به پیشبرد اهداف این صندوق شد.درمجموع ۴۰۰ بیماری در لیست بیماری‌های نادر و صعب‌العلاج قرار دارند و اکنون نیز به اذعان مدیرعامل سازمان بیمه سلامت، تعداد بیماری‌های تحت پوشش این صندوق به ۱۰۷ گروه بیماری رسیده است. میزان ابتلا به این ۱۰۷ گروه بیماری که تحت‌پوشش قرار دارند، نسبت به سایر بیماری‌ها بیشتر است و جزو موارد پرتکرار هستند. به اذعان مسئولان امر، میزان ابتلا به برخی از بیماری‌هایی که در لیست این ۱۰۷ گروه بیماری وجود ندارند، کمتر از ۱۰۰ مورد است.
سلامت خانواده و نظام ارجاع در راس اولویت‌ها
برنامه «سلامت خانواده و نظام ارجاع» از مهم‌ترین اولویت‌های وزارت بهداشت در دولت است که در جهت افزایش دسترسی به خدمات بهداشتی و تقویت نظام شبکه کشور طراحی و به اجرا گذاشته شد؛ به‌طوری‌که در قالب این برنامه مقرر شده در ازای هر سه هزار نفر جمعیت، یک تیم سلامت شامل دو مراقب سلامت و یک پزشک مراقب سلامت جمعیت تحت پوشش خود باشند.در راستای اجرای این برنامه، طی ۱۴۰۲ ابتدا این برنامه در ۵۸ شهرستان اجرا شد، سپس در ۹۷ شهرستان به مرحله اجرا درآمد و پس از آن نیز تعداد شهرستان‌هایی که برنامه سلامت خانواده در آنها به مرحله اجرا رسید معادل ۱۹۵ مورد است و درمجموع تاکنون ۲۷ میلیون نفر در کشور تحت‌پوشش این طرح قرار گرفته‌اند.
بر اساس سیاست‌های وزارت بهداشت در اجرای این برنامه، هر کد ملی یک پرونده الکترونیک سلامت خواهد داشت و در ازای هر سه هزار نفر یک تیم سلامت شامل دو مراقب سلامت و یک پزشک نیاز است که تامین نیروی انسانی مورد نیاز آن در شهرهای هدف مرحله‌به‌مرحله در دستور کار قرار گرفته است.
-ابربیمارستان‌ها و دگرگونی چهره درمان
رویکرد دولت آیت‌ا... رئیسی در حوزه عمرانی سلامت نیز از ابتدا، اتمام و تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام بهداشتی و درمانی بود؛ چنانچه تعیین تکلیف این پروژه‌ها در دستور کار قرار گرفت؛ به شکلی که از دو سال گذشته تاکنون حدود شانزده هزار تخت بیمارستانی فقط در حوزه درمان تحویل داده شد.
از طرف دیگر همواره عنوان شد که استراتژی دولت، عرضه تمام خدمات بهداشتی و درمانی مورد نیاز مردم در استان‌های محل سکونتشان بود تا به این ترتیب نقل‌وانتقال بیماران به سایر استان‌ها کاهش یابد و در همین راستا نیز برای برخی مناطق خاص به‌ویژه مناطق محروم و مرزی و همچنین جنوب استان تهران که محرومیت زیادی در حوزه سلامت دارند، هدف‌گذاری ویژه‌ای شد.
در این بین اما سیاست ساخت کلان‌بیمارستان‌ها از اولویت‌های مهم دولت و وزارت بهداشت بود؛ به‌طوری‌که افتتاح چند اَبَر بیمارستان را طی بیش از دو سال گذشته شاهد بودیم و به این ترتیب پس از انقلاب اولین بیمارستان‌های ۱۰۰۰ تختخوابی در این دولت ساخته شد و در همین راستا، کلان بیمارستان ۱۰۰۰ تختخوابی حضرت مهدی(عج) و بیمارستان غدیر با بیش از ۸۲۱ تخت در پایتخت افتتاح شد.
بیمارستان کودکان حکیم نیز از دیگر پروژه‌هایی بود که تحت عنوان نخسـتین بیمارسـتان تخصصـی دولتی کـودکان در سال‌های پـس از انقـلاب و به‌عنوان بزرگ‌ترین پردیس سلامت شهر تهران به بهره‌برداری رسید و رکورد ساخت بیمارستان در ۲۷ ماه را به ثبت رساند.
در هر حال بنا بر اعلام مسئولان وزارت بهداشت، در حوزه درمان ۷۹ پروژه مهم بیمارستانی دیگر نیز در دستور کار است و بین ۸ تا ۱۰ بیمارستان ۱۰۰۰ تختخوابی در حال ساخت، طراحی و تامین مالی قرار دارد و عنوان شده بود که تا پایان ۱۴۰۲ قرار است ۷۰۰۰ تخت بیمارستانی دیگر نیز با اولویت مناطق محروم و مرزی، تکمیل، تجهیز و تحویل شود که در تاریخ کشور بی‌سابقه و رکورد است.
با این حساب اکنون بالغ‌بر ۱۶۰ هزار تخت بیمارستانی در کشور داریم و می‌توان گفت که افزایش ۱۰ درصدی مجموع تخت‌های بیمارستانی پس از انقلاب، طی همین دو سال اخیر صورت گرفته است.
-رایگان شدن درمان‌کودکان زیر ۷ سال
حذف «پول» از درمان کودکان زیر هفت سال؛ جدیدترین اقدام دولت رئیس‌جمهور شهید در جهت دسترسی به خدمات پزشکی و به‌نوعی سرمایه‌گذاری برای سلامت جامعه است؛ خبر خوبی که با وجود تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی، توسط دولت اعلام و اجرایی شد و اکنون مراکز درمانی موظف به اجرای آن هستند.از اواخر سال گذشته درمان رایگان کودکان زیر هفت سال مکرراً مطرح و نهایتاً هم از حدود اسفندماه به اجرا گذاشته شد تا والدین این کودکان به شرط برخورداری از بیمه پایه، در روند درمان دلبندشان، رنجی جز رنج بیماری نداشته باشند و با خیالی آسوده از بابت هزینه‌ها، مراحل درمانی را طی کنند.
درمجموع درمان رایگان کودکان زیر هفت سال در راستای اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و با استناد به بند الف ماده ۹ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور، صورت گرفت و طبق آن همه خدمات بستری و سرپایی کودکان زیر ۷ سال، به استثنای داروهای سرپایی در مراکز دولتی دانشگاهی رایگان شد.
بر همین اساس، سازمان‌های بیمه‌گر پایه مکلف‌اند صددرصد تعرفه دولتی برای خدمات سرپایی و سرپایی فوریت‌های پزشکی شامل معاینه، آزمایشگاه، تصویربرداری و توان‌بخشی و همچنین خدمات بستری و بستری فوریت‌های پزشکی را پرداخت کنند.
در همین راستا اخیراً دکتر سعید کریمی، معاون درمان وزارت بهداشت، از لحاظ بودجه ۲.۵ همتی برای درمان رایگان کودکان کمتر از هفت سال خبر داد و تاکید دارد که «تمام هزینه‌های درمانی سرپایی و بستری به‌جز داروی سرپایی از خدمات رایگان درمان این گروه سنی است.»
وی همچنین با اشاره به فعالیت ۲۳ بیمارستان تخصصی کودکان در کشور، گفت که «نه‌تنها بیمارستان‌های تخصصی به عرضه خدمات می‌پردازند، ۷۰۰ بخش ویژه کودکان در بیمارستان‌های کشور وجود دارد.» معاون درمان وزارت بهداشت تاکید دارد که «هیچ بهانه‌ای برای اجرا نکردن این طرح وجود ندارد؛ چراکه به یک قانون تبدیل شده و همه موظف به اجرای آن هستند.»
-تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری پس از ۱۵ سال تاخیر
اجرای طرح دارویار در جهت مقابله با فساد در حوزه ارز ۴۲۰۰ تومانی، مبارزه با قاچاق معکوس داروی ارزان ایرانی و همچنین تاکید بر تثبیت و کاهش پرداختی از جیب مردم در خرید دارو با افزایش پوشش‌های بیمه‌ای و تضمین عدم افزایش پرداختی از جیب مردم و همچنین اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری پس از ۱۵ سال تاخیر، افتتاح و بهره‌برداری از ۲۰۰۰ پروژه بهداشتی در مدت دو سال در راستای بازسازی نظام شبکه بهداشتی، عرضه خدمات رایگان در جهت بهبود تغذیه مادران باردار و کودکان و تجویز رایگان مکمل‌ها، کاشت رایگان حلزون شنوایی در کودکان ناشنوا برای اولین بار در کشور و صفر شدن صف انتظار برای عمل جراحی مذکور در تمام استان‌ها و توزیع ۲۸۰۰ پزشک متخصص با تمرکز بر مناطق محروم و کمتر برخوردار و رشد بالغ بر ۵۰ درصدی توزیع نیروی متخصص در مقایسه با سال‌های گذشته از دیگر اقدامات دولت شهید جمهور در بیش از دو سال گذشته است.
